Skarżysko-Kamienna

2018

September 2018 bezochten we

Muzeum im. Orła Białego ( De witte Adelaar)
ul. Słoneczna 90
26-110 Skarżysko-Kamienna

Een oorlogsmuseum met een klein gedeelte een uitleg over de Hasag destijds in Skarżysko-Kamienna

Een indrukwekkende tentoonstelling over de Hasag.

Een plek destijds in Polen waar de overlevings kansen zeer klein waren.

Enkele leiders zijn na de oorlog ook ter dood veroordeeld.

Sinds 1924 was er bij Skarżysko-Kamienna een munitiefabriek gelegen. Deze werd in 1939, nadat de nazi's Polen hadden bezet, onderdeel van de Hugo Schneider AG, ook wel bekend als de Hasag. Het hoofdkantoor van deze AG was gevestigd in Leipzig. Deze munitiefabriek ontwikkelde in 1944 de Panzerfaust en de Fliegerfaust. Voor de fabriek in Skarżysko-Kamienna had men na 1941 dringend behoefte aan personeel. Kamp Skarżysko-Kamienna werd in 1942 gebouwd om Joodse slaven, die van de SS werden gehuurd, te huisvesten. Het kamp bestond uit drie los van elkaar staande afdelingen. Werk A en B waren productie-eenheden. Werk C was bedoeld om mensen zich dood te laten werken. Dit gegeven was bij de inwoners bekend.

Ze moesten werken met een zwaar gif. De mensen werden geel waarna ze na een paar weken al stierven. Normaal zou dit werk met beschermende kleding moeten gebeuren hoog uit 4 uur per dag. De gevangenen moesten het zonder bescherming 12 uur per dag doen.

Het regime in het kamp was gericht op vernietiging door middel van werkzaamheden. Daartoe werd een rantsoen van 200 gram brood en 1,5 liter dunne soep per dag gegeven. Verder werd er gebruikgemaakt van de verdeel en heers methode onder andere door Joden als baas over boven andere Joden aan te stellen en winstdeling te beloven. In de zomer van 1944 werd het kamp opgeheven. De resterende gevangenen werden gedood of naar het concentratiekamp Buchenwald in Duitsland vervoerd. Gemiddeld hebben er permanent rond de 7.000 mensen in het kamp moeten verblijven. In totaal hebben rond de 27.500 mensen het kamp gepasseerd.

bron Wikipedia + info museum "De witte Adelaar"

Het was een indrukwekkende dag.

Hartelijk ontvangen door het personeel van het museum.

Enkele overlevenden hebben een boek geschreven. oa.

Karay, F., 1996. Death Comes in Yellow: Skarżysko-Kamienna Slave Labour Camp, Chur: Harwood Academic Publishers. ISBN 9057022362
Hans Frey, Die hölle von Kamienna, unter Benutzung des amtlichen Prozessmaterials, Berlin-Potzdam VVN Verlag, 1949 (over de rechtszittingen in Leipzig 1948 tegen het personeel van Hasag)

Vertaalde tekst uit het Hasag boek van Krzysztof Gibaszewski

Het werk C was één van de gruwelijkste afdelingen van de Hasag. Er werd gewerkt met TNT en Picrine zuur. Er stonden ketels met kokend Nitraat en TNT. De arbeiders ademden dit gif de hele dag in, hetgeen de longen aan tastte. Eén druppel was al genoeg om een gat in je kleren te branden. ook was er een hoog risico voor explosies. het werk tempo lag hoog zodat er veel ongelukken waren. de afdeling werd geleidt door een fanatieke baas die het schuim op de mond kwam als de aantallen niet gehaald werden. Die het werk niet bij konden benen werden als konijnen afgeslacht. Velen werden uit de omliggende concentratie kampen gehaald om hier te werken. Eén van de overlevenden heeft nog getuigd in het Eichmann proces.

Een getuige:

"We werden verdeeld in 3 groepen. We werden naar een kamp ( Werk C ) gebracht. Het lag een paar kilometer van de fabriek in het bos. Vrouwen die daar zaten vertelden ons dat je hoog uit 6 weken hebt om hier te kunnen leven. Het stikte er van de luizen. de eerste dagen ben ik niet in die kooi gaan liggen. die luizen vraten je helemaal op. Ik zag jonge jongens in een stadium van uitputting. Ik zag een oude vrouw die later 18 jaar bleek te zijn. Je takelde hier met de dag af. Na de eerste dag zwollen mijn benen en ik had een bittere smaak in de mond. De mensen zagen er verschrikkelijk uit. Helemaal geel en als spoken. Hun benen ingepakt met papier.

Dit was ook de Hasag. toen er nog meer mensen nodig waren in Polen lezen we in één van de dagboeken dat tegen een "hoge beloning" mensen werden gevraagd. zo niet dan werden ze aangewezen. In de dagboeken is niet te vinden of er daadwerkelijk mensen vanuit Leipzig daar naar toe zijn gegaan.

Skarżysko-Kamienna was door de Duitsers bezet totdat het door het Sovjetleger in januari 1945 is bevrijd. De munitiefabriek werd vanaf 1940 bestuurd door het bedrijf Hugo Schneider Aktiengesellschaft (HASAG), die als onderaannemer voor de Wehrmacht in werking stelde. In 1940, hebben de Duitsers massa-executies uitgevoerd. ( 360 mensenin februari en 760 in juni).

Het getto voor de Joodse bevolking van de stad werd in April of mei 1941 door de Duitsers opgericht. Tussen augustus 1942 en de zomer van 1943 Joden uit heel het district Radomski werden gebracht naar drie kampen rond de fabriek munitie en gedwongen om daar te werken. Volgens het Duitse archieven, van de totaal 17,210 gebracht met 58 transporten, 6,408 geslaagd om te overleven lang genoeg om te worden geëvacueerd naar andere kampen als de Duitsers in 1944 de fabriek gesloten. Het getto werd geliquideerd in oktober 1942, en sommige inwoners werden verhuisd naar de werkkampen van de fabriek (ongeveer 500 uit 3000), en de rest werden vervoerd naar Treblinka en daar vermoord. 7.000 werden geëvacueerd, en ongeveer 18.000 gestorven.

Nadere informatie: Tijdlijn van Treblinka en Joodse getto's in German-occupied Poland